Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Łodzi

zbudowana w latach 1880-1884, w centrum miasta, na skrzyżowaniu ulic Kilińskiego (wtedy - Widzewskiej) i Narutowicza (wtedy - ulica Dzielna) do dziś zachwyca przyjeżdżających do Łodzi gości. 



Świątynia miała być pomnikiem wdzięczności mieszkańców Łodzi za ocalenie cara Aleksandra II z zamachu 2 kwietnia 1879 r.
Inicjatorem budowy cerkwi prawosławnej w Łodzi był gubernator piotrkowski Iwan Kachanow. Początkowo jednak jego apel o wzniesienie w Łodzi wolno stojącej świątyni prawosławnej nie dał efektów. 24 maja 1877 Kachanow napisał do burmistrza Łodzi Maurycego Taubworcla z żądaniem podjęcia konkretnych kroków na rzecz podjęcia prac budowlanych. Architekt miejski Hilary Majewski sporządził wówczas projekt budynku, ale trzystuosobowa społeczność prawosławna, korzystająca do tej pory z wynajętego pomieszczenia w prywatnym domu, nie była w stanie pokryć kosztów prac.




6 kwietnia 1879 zawiązany został komitet budowy cerkwi, do którego weszli najwięksi łódzcy fabrykanci: Karol Scheibler, Juliusz Heinzel, Józef Paszkiewicz, Edward Herbst, Ludwik Meyer, Symon Heiman jr., Izrael Poznański, H. Makowiecki, A. Tumski, Aleksander Chudziński i Karol Strenge. To właśnie z inicjatywy komitetu powstał pomysł aby cerkiew stała się pomnikiem za ocalenie cara.



Gdy władze miejskie sprzeciwiły się wzniesieniu jej przy nowym rynku, pod budowę cerkwi wybrano działkę przy ul. Widzewskiej. W rezultacie obiekt znalazł się na niekorzystnych, podmokłych gruntach, był za to położony w centrum miasta, w pobliżu dworca kolejowego /dziś - Łódź Fabryczna/



8 maja 1884 ks. Konstantin Ryżkowski z cerkwi Wszystkich Świętych w Piotrkowie Trybunalskim poświęcił kamień węgielny, 
zaś konsekracja gotowego budynku miała miejsce już 29 maja 1884.

W 1948 cerkiew w Łodzi uzyskała rangę soboru, zostając równocześnie katedrą diecezji łódzko-poznańskiej.
Na początku XXI w. obiekt został gruntownie wyremontowany, odzyskując wygląd zewnętrzny z pierwszych lat po ukończeniu budowy.


Cerkiew została zbudowana w stylu rosyjsko-bizantyjskim na planie ośmiokąta z pięcioma absydami. Jest przeznaczona dla ok. 850 osób. Przysadzista wieża zakończona dachem i pięcioma wieżyczkami (od strony zachodniej), od środka polichromowana i zdobiona bogatą sztukaterią. W detalach widać wiele z bizantyjskiego przepychu: ornamenty, kapitele, pilastry. W cerkwi umieszczono witrażowe okna. Ikonostas posiada troje drzwi i jest rzeźbiony w drewnie dębowym. 
Wykonał go Włoch Kamil w Petersburgu.

foto Cezary Piwowarski

Sobór wpisano do rejestru zabytków 20 stycznia 1971 pod nr A/117


źródło: wikipedia, polskaniezwykla, encyklopedia

2 komentarze:

Krytykę przyjmę z pokorą, wulgaryzmy będę usuwał bez wyjątków.
Zbyszek.