Sacrum: Lutomiersk - relikty zamku rycerskiego

Średniowieczny zamek rycerski, którego relikty wchłonięte zostały w bryłę użytkowanego
przez księży Salezjanów dawnego klasztoru, powstał przypuszczalnie przed
1418 rokiem z inicjatywy Wacława Zaręby z Kalinowej.

W 1460 roku Lutomiersk przeszedł na własność rodziny Poddębskich,

by w roku 1518 w wyniku powiązań okołomałżeńskich stać się własnością
Grzymalitów Grudzińskich.

W 1651 wojewoda rawski Andrzej Grudziński herbu Grzymała po nieudanej przygodzie
z kalwinizmem sprowadził do miasteczka

Zakon Ojców Reformatorów

i ufundował im klasztor, którego bryła wchłonęła wkrótce mury gotyckiego zamku.

w tle POZOSTAŁOŚĆ PO DAWNYM ZAMKU

Rozbudowę już wówczas kościelnego zespołu prowadzili

w 1651-1659 Anna Grudzińska

oraz jej syn Marcin Grudziński, podkomorzy inowrocławski,

obok domów klasztornych, wznieśli oni ponadto nowy barokowy kościół konsekrowany w roku 1659.

Po blisko 200-letnim okresie rządów zakonnych

na skutek sankcji polityczno-ekonomicznych za nieudane powstanie styczniowe budynek klasztorny został przejęty przez skarb państwa,

choć duchowni nadal mieli prawo w nim mieszkać.

W 1900 zmarł ostatni jego rezydent i wówczas klasztor zamknięto.

Wystawioną na licytację przez władze carskie budowlę wykupiła gmina lutomierska i aktem notarialnym przekazała biskupowi diecezji kujawsko-kaliskiej.

Niedługo potem, podczas działań wojennych

jesienią 1914 roku gmach został poważnie uszkodzony

- spłonęły wszystkie dachy, runęły sklepienia, a ceglane mury uległy takiej ruinie, że po wojnie pojawił się pomysł, by budynki klasztorne zburzyć, a na ich miejscu postawić
kapliczkę upamiętniającą działalność Reformatorów.

Ostatecznie zawiązał się komitet odbudowy i po przekazaniu ruin wraz z kościołem w ręce Salezjanów w 1925 roku rozpoczęły się prace mające na celu rekonstrukcję założenia.
Po ich zakończeniu w roku 1929 otwarto tu zakład wychowawczy i sierociniec,
który z przerwami funkcjonował do 1951.

Podczas II wojny światowej pomieszczenia klasztorne zaadaptowano na koszary dla żołnierzy Wermachtu udających się na front wschodni, organizowano punkt zborny dla Polaków wywożonych na przymusowe roboty do Niemiec, później w opuszczonym gmachu utworzono magazyn zbożowy, a w marcu 1943 zajęły je władze wojskowe z przeznaczeniem na magazyn części zamiennych samolotów Luftwaffe.

W okresie powojennym obiekt powrócił do roli sierocińca, brutalnie przerwanej

przez pożar w dniu 11 września 1951 roku.

Po prowadzonej w latach 50-ych i 60-ych odbudowie budynek klasztorny zaadaptowano na dom rekolekcyjny

i ośrodek dla młodych księży,

a w 1996 roku otwarto tutaj Salezjańską Szkołę Muzyczną.

Pozostałości gotyckiego założenia ukryte są w południowym skrzydle domu klasztornego.

Nieotynkowana, uformowana z rudawej cegły elewacja ozdobiona jest rombami dekoracji zendrówkowej.

foto: zamkipolskie.com

W części wschodniej dostrzec można zamurowany ostrołukowy przejazd bramny z dwiema furtkami, natomiast po stronie zachodniej widnieją relikty niewielkich gotyckich okien.